
Burgemeester Schouten in debat met Simon Ceulemans (Leefbaar Rotterdam).© Rijnmond
Carola Schouten wil niet dat in Rotterdam mensen die illegalen helpen, achter de tralies verdwijnen. De burgemeester noemt in de gemeenteraad de nieuwe asielwet ‘een gevalletje van grote haast en weinig nadenken over de consequenties’. Ze komt hard in botsing met Leefbaar Rotterdam.
“Ik wil een duidelijk statement maken. Als burgemeester vind ik het onacceptabel dat mensen die naar een ander omzien, die barmhartigheid betonen, die zorgen dat iemand in een ingewikkelde situatie nog ergens eten krijgt of onderdak, dat we dat gaan bestraffen in dit land.”
Schouten is glashelder als ze het heeft over het strafbaar stellen van illegaliteit en verlenen van hulp aan ongedocumenteerden. Maar dat is wel wat er in de nieuwe asielwet staat, die de Tweede Kamer begin deze maand heeft aangenomen. Iemand die hulp verleent aan een ongedocumenteerde kan tot een half jaar gevangenisstraf krijgen. Die wet moet nog wel door de Eerste Kamer worden goedgekeurd.
‘Groot probleem met elkaar’
Met haar statement komt de burgemeester hard in botsing met Leefbaar Rotterdam. “U kunt statements maken, maar u heeft zich gewoon aan de wet te houden”, zegt Simon Ceulemans (Leefbaar Rotterdam). “Als de wet wordt aangenomen, en er is een rol voor de gemeente, gaat u die dan uitvoeren?”
Schouten: “Wil de heer Ceulemans echt dat mensen die voor een ander zorgen, worden opgepakt en vastgezet? Is dat de stad die de heer Ceulemans voorstaat?”
Ceulemans: “U kunt ervan vinden wat u wilt, maar als de wet wordt aangenomen, en er is een rol voor de gemeente en u pakt die niet, dan hebben we een heel groot probleem met elkaar.”

Larissa Vlieger (GroenLinks) tijdens het debat over de nieuwe asielwet© Rijnmond
De Rotterdamse gemeenteraad is nog steeds scherp verdeeld over de opvang en hulp aan illegalen. Dat bleek al tijdens eerdere debatten die gingen over de sluiting van de bed-bad en broodopvang, waar de emoties regelmatig hoog opliepen. Het debat van donderdag over de nieuwe asielwet is geen uitzondering, laat de aanvaring tussen Schouten en Ceulemans nog maar eens zien.
Eerste Kamer
Het moment waarop de gemeenteraad over de omstreden nieuwe asielwet debatteert, is opmerkelijk. De Tweede Kamer heeft begin deze maand de wet weliswaar aangenomen, maar de kans is groot dat de Eerste Kamer na de zomer alsnog deze wet verwerpt. Het CDA is tegen en speelt een sleutelrol.
De strafbaarstelling en vooral het verbod op hulp is ook in de samenleving omstreden, niet alleen bij organisaties als het Rotterdams Ongedocumenteerden Steunpunt (ROS) en de Pauluskerk, die zich om illegalen bekommeren. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de chef van de Nationale Politie zijn tegen.
‘Geen mens is illegaal’
Zondag nog demonstreerden honderden mensen in het centrum van Rotterdam tegen de nieuwe asielwet. ‘Geen mens is illegaal en iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan’ was de boodschap. GroenLinks-raadslid Larissa Vlieger was een van de organisatoren van het protest, en op haar verzoek spreekt de gemeenteraad over het onderwerp.
Ze heeft een motie klaarliggen waarin onder meer staat dat Rotterdam zich maximaal moet verzetten tegen de asielwet. Hulporganisaties als het ROS moeten alle steun krijgen van de gemeente. En Rotterdam moet samen met andere gemeenten alles uit de kast halen om de wet van tafel te krijgen.
Afschuwelijk wetsvoorstel
“Een afschuwelijk wetsvoorstel. Ieder mens heeft het recht om te bestaan. Niemand kan illegaal op deze aarde leven”, zegt Vlieger aan het begin van het debat. “De situatie die zich nu voordoet, zorgt voor angst en onrust in de samenleving. Mensen vragen zich af wat er met hun leven gaat gebeuren. Ze durven niet meer naar de huisarts en zijn bang op straat gezet te worden.”
“Dat je ‘zijn’ strafbaar wordt, dehumaniseert en ontmenselijkt”, zegt Agnes Maassen van coalitiepartij D66. “Ik teken mee met de motie.”
‘Toekomst niet hier’
“Hun toekomst is daar, niet hier”, zegt Dieke van Groningen (VVD). “Onder aan de streep horen ze hier niet, en moeten ze terug.”
“Het is het morele faillissement van Nederland als deze wet doorgang zou vinden”, vindt Serkan Soytekin (DENK). “Mensen in kwetsbare situaties hulp bieden, kan en mag niet strafbaar zijn.”
Fundamenteler onderwerp
Schouten noemt de asielwet een ‘gevalletje van erg veel haast en weinig nadenken over de consequenties’ en ze “moet nog maar zien of de wet aangenomen wordt.”
Het gaat over een fundamenteler onderwerp, zegt Schouten. “Hoe ga je met mensen om in dit land en in deze stad, en dat is een onderwerp dat mij als burgemeester zeer aangaat. Want er verblijven hier mensen die geen verblijfsstatus hebben. Er verblijven hier mensen waarvan je vindt dat ze terug moeten naar het land van herkomst. En er zijn ook omstandigheden waar het allemaal niet zo evident is. Wat staat je dan als stad te doen? Daar gaat volgens mij dit debat over.”
De motie van Vlieger is door de gemeenteraad aangenomen. Leefbaar, VVD en Forum voor Democratie waren als enige partijen tegen.